Siroz
Siroz karaciðerin kronik (süregen) bir hastalýðýdýr. Çeþitli
nedenlerden kaynaklanabilir,ama hücre temelindeki oluþum süreci
hep aynýdýr. Sirozda yineleyen hücre ölümü, halka biçiminde
baðdoku artýþý ve yumrular biçiminde doku yenilenmesi görülür.
Belirtileri ise (Vena porta) toplardamar sisteminde portal kan
basýncý yükselmesi ve ilerleyici karaciðer yetmezliðidir.
Karaciðer sirozunun kalýtsal
yatkýnlýk dýþýndaki en önemli nedenleri, geçirilmiþ viral
hepatit hastalýðý ve alkolizmdir. Bir takým siroz olgusunda ise
hastanýn öyküsünde alkolizme ya da sarýlýða rastlanmaz.
Kriptogenetik (nedeni bilinmeyen) siroz adý verilen bu olgularýn
bazýsýnda hastanýn sanlýksýz bir viral hepatit geçirmiþ
olabileceði düþünülür. (Ömeðin karaciðer iltihabý sonrasýnda
geliþen siroza özgü büyük yumrýýlar görülebilir.) Karaciðerde
demir birikmesi (hemokromatoz) ve kronik konjestif kalp
yetmezliði de siroza neden olabilir.
Karaciðer sirozu birçok nedene baðlý olabilirse de
oluþum süreci deðiþmez. Bir dýþ etken yapýsal bir iþlev
azalmasýnýn ya da henüz tam aydýnlatýlmamýþ olan kalýtsal bir
yatkýnlýðýn bulunduðu karaciðerde (belki de antikor yapýsýndaki)
bir mekanizmayý harekete geçirir. Daha sonra kendi kendine
iþlemeyi sürdürebilen bu mekanizma sirozu baþlatan bir tetik
gibi iþlev görür. Bir baþka bir deyiþle karaciðer, hastalýðýn
nedeni kendi hücreleriymiþ gibi davranmaya baþlar. Karaciðer
hücresine zarar veren herhangi bir etken karþýsýnda baðdoku
yalnýzca ölen hücrelerin yerini almakla kalmaz; karaciðer
hücreleri de iþlevsel bir lobcuk oluþturacak katmanlar biçiminde
yenilenmez. Tam tersine, karaciðer dokusunun aralarý aþýrý
baðdokuyla dolar ve bunun sonucunda lobcuðu parçalara ayýran
yalancý lobcuklar oluþur. Böylece hücre yenilenmesi amaçsýz ve
yaygýn bir yangý oluþumuna dönüþür. Aþýrý çoðalan baðdoku daha
sonra büzülerek yakýnýndaki hücre ve damarlarý sýkýþtýnr ve
organda oksijen yetersizliðine neden olur. Karaciðer sirozunda
görülen sinüzoit að (ince damar iþlevi gören boncuklar) azalmasý
hastalýðýn ileri evrelerinde þiddetlenerek dolaþýmý
durdurabilir. Böylece baþka hücrelerin de ölmesiyle tamamlanan
döngü, bir kez daha baþlayýp yayýlmaya hazýr hale gelir. Bazý
uzmanlann iyi huylu bir tümör hastalýðý olarak nitelemesine yol
açacak kadar aþýrý bir üreme gösteren siroz hücreleri organdaki
besleyici maddeleri tüketir. Asalak gibi öteki karaciðer
hücrelerinden beslenen siroz hücreleri artýk hastalýðýn ve hücre
ölümünün nedeni olmuþtur.
Sirozun en az bilinen yaný aþýn baðdoku üretimidir. Bu
olay zehirlenme ya da baðýþýklýk tepkisine baðlý olarak
retiküloendotelyal sistem etkinliðinin artmasýndan
kaynaklanabilir. Herhangi bir nedenle zedelenen ya da ölen
karaciðer hücresi baðýþýklýk sistemi tarafýndan "yabancý" olarak
tanýnýr ve sistemin antikor oluþturarak yanýt vermesine yol açar
(kandaki belirgin gammaglobulin artýþý buna baðlýdýr). Karaciðer
hücrelerindeki antijen-antikor tepkisi hücre ölümüyle sonuçlanýr
ve böylece retiküloendotelyal sistemin uyarýlmasýyla aþýrý
miktarda üretilen baðdoku karaciðer hücrelerinin yerini alýr.
Viral hepatit, alkol gibi bir dýþ etkenin neden yalnýzca
bazý insanlarda karaciðer hücrelerini vücuda "yabancý" kýldýðý
sorusuna henüz doyurucu bir yanýt getirilememiþtir. Ama yanýtýn
allerji ya da immun (özbaðýþýklýk) süreçlerinde olmadýðý
söylenebilir.
HASTALIÐIN
BELÝRTÝLERÝ
Baþlangýçta hastamn yakýnmalarý çok azdýr ve belirtiler
yalnýzca bu hastalýða özgü deðildir. Ýþtahsýzlýk, çabuk yorulma,
bulantý, sindirim bozukluklan, barsak iþlevlerinde düzensizlik
(kabýzlýk), midede aðýrlýk duygusu, yaðlý besinleri sindirememe,
aþýrý gaz, ayaklarda ödem (þiþlik), hafif ateþ gibi bu
belirtilerin çoðu sirozdan baþka hastalýklarda da görülür.
Bunlar aþýrý alkol alýmý ya da safra yollarý hastalýklanyla
eþzamanlý olarak ortaya çýkan bir mide-onikiparmakbaðýrsaðý
iltihabýndan da kaynaklanabilir. Ayrýca bu belirtiler kronik
hepatit belirtilerine çok benzer. Siroz çeþitli hastalýklarýn
sonunda geliþebildiðinden gerçekte birçok geçiþ tablosu vardýr
ve bazen taný biyopsiyle bile kesinleþtirilemez.
Hastalýðýn ileri evresine dekompanse siroz adý verilir. Bu
dönemde iþtahsýzlýk tam bir iþtah kaybýna dönüþür. Hasta
halsizdir ve sürekli zayýflar, çünkü genellikle dokularda su
tutulmaz. Cinsel istek gittikçe azalýr ve sonunda cinsel
iktidarsýzlýk ortaya çýkar. Özellikle sabahlarý ve aç karnýna
olmak üzere bulantý ve kusma görülür. Baðýrsaklarda aþýrý gaz
birikmesi en aðýr ve kesin belirtinin ortaya çýkmak üzere
olduðunu gösterir. Hasta geceleri gündüzden daha çok idrar
çýkarýr ve sonunda en aðýr belirti olan assit (karýn boþluðunda
sývý birikmesi) ortaya çýkar.
Tedavisi Mümkün Olan Bir Hastalýk...
SAÐLIKLI
BÝR YAÞAM
DÝLEKLERÝMÝZLE...
Geniþ
bilgi için iþ veya cepten arayýnýz.
Ýþ: 0326
413 01 77
GSM: 0555 347 62 53 - 0542 215 45 72
SAÐLIKLI
BÝR YAÞAM
DÝLEKLERÝMÝZLE...
|