Vücudumuzun hareket etmesini
saðlayan kaslar, kemikler, eklemler ve bu yapýlarý birleþtiren
baðlarda ön planda aðrý ve hareket kýsýtlýlýðýna bazen de
þiþlik ve þekil bozukluðuna neden olan hastalýklara genel
olarak romatizma adý verilmektedir.
Romatizma tek bir hastalýk
deðildir. 200'e yakýn hastalýk bu sýnýfa girer.Ýltihaplý
romatizmalar (Romatoid artrit, Still Hastalýðý, Sistemik Lupus
Eritematozis, Skleroderma, Polimiyozit, Dermatomyozit, Behçet
hastalýðý ve diðer vaskülitler, Spondilitle birlikte olan
artritler) Kuru romatizmalar (Dejeneratif eklem hastalýðý),
Mikrobik ajanlara baðlý olanlar, Metabololik ve endokrin
hastalýklara baðlý olanlar, Tümörlerle beraber olan romatizmal
hastalýklar, Sinir sistemi hastalýklarý, Eklem dýþý
romatizmalar(yumuþak doku romatizmalarý) ve
sýnýflandýrýlamayanlar. Eklem romatizmalarý; osteoartrit
(kireçlenme), romatoid artrit(iltihaplý eklem romatizmasý),
yumuþak doku romatizmalarý (fibromiyalji, MAS, bel sýrt ve
boyun aðrýsý ) bunlar arasýnda en sýk görülenleridir. Kalýtsal
özellikler (genetik yatkýnlýk) bazýlarýnda önem taþýr.
Romatizmal hastalýklar genel
olarak kadýnlarda daha sýk görülmekte ve yaþ ilerledikçe
sýklýðý artmaktadýr. Bununla birlikte erkeklerde daha sýk
görülen (gut, ankilozan spondilit) ya da ön planda gençlerde
görülen (sistemik lupus eritematozus, ankilozan spondilit)
hastalýklar da vardýr. Romatizmal hastalýklar çocukluk çaðýnda
da görülebilir.
Romatolojik hastanýn en sýk
yakýnmalarý aðrý, halsizlik, yorgunluk ve tutukluktur. Bu aðrý
eklem veya eklem dýþýnda olabilir. Hastalýklý eklemde aðrý
uzun süren hareketsizliði izleyen devrelerde daha belirgin
olarak hissedilir. Bu bakýmdan sabahlarý hastalar eklemlerini
çok zorlukla hareket ettirirler. Sabah sertliði de denen bu
olayýn süresi hastalýðýn tanýsýnda çok önemlidir. 15 dakikadan
az süren sabah sertliði normal insanlarda da özellikle ileri
yaþlarda görülebilir.
Eklemde olduðu zaman iltihap
belirtileri ile beraberdir( þiþme, kýzarýklýk gibi) (artrit),
veya sadece aðrý vardýr (artralji). Uzun süren artritler
eklemlerde þekil bozukluðuna ve eklemin hiç hareket
edememesine yol açabilirler. Eklemlerin yapýsýnýn, özellikle
kýkýrdaðýn bozulmasý (dejenerasyon) ile seyreden ve halk
arasýnda kireçlenme olarak da adlandýrýlan osteoartrit (artroz)
en sýk görülen eklem hastalýðýdýr. En çok diz ve kalça
eklemlerini etkiler, çok sayýda eklemi tutmasý nadirdir.
Genellikle kýrk yaþýndan sonra görülür. Bu hastalýkta aðrý
genellikle hareket sonrasýnda ortaya çýkar, sabah yoktur. Bir
çok hasta kendini kuru ve sýcak günlerde daha iyi, soðuk ve
rutubetli günlerde daha kötü hisseder.
Bazý iltihaplý romatizmal
hastalýklar kas-iskelet sistemi dýþýnda derimizi (kýzarýklýk,
döküntü), iç organlarýmýzý (akciðer, böbrek, beyin vb.)
etkileyebilir. Romatizmal hastalýklarla beraber olabilen eklem
dýþý þikayetler ise þunlardýr: Zayýflama, iþtah kaybý, ateþ,
göz yakýnmasý(kýrmýzýlýk, kaþýnma, bulanýk görme), karýn
aðrýsý, ishal (özellikle kanlý), yan aðrýsý, göðüs aðrýsý, saç
dökülmesi, güneþ ýþýðýna aþýrý duyarlýlýk, deri döküntüsü,
kuru aðýz ve göz, aðýz içi yara ve aft, bel ve sýrt aðrýsý,
topuk aðrýsý olabilir.
Eklemlerde bulunan zarýn (sinovya)
ve daha sonra eklemin iltihaplanmasýnýn ön planda görüldüðü
romatoid artrit yýllar içinde eklemlerin tahrip olmasýna yol
açabilen, sýk görülen, müzmin bir hastalýktýr. Çok sayýda
eklemde iltihap görülür. Tüm vücudu etkileyen (sistemik) ve iç
organlarý da tutabilen bir hastalýktýr.