Tansiyon

Sözlüðe bakýldýðýnda basýnç ve gerginlik gibi anlamlara geldiði görülen tansiyon sözcüðü, saðlýk alanýnda önüne veya arkasýna baþka sözcük eklemeden kullanýldýðýnda, atardamarlarýn içindeki kan basýncýný ifade eder. Damarýn içinde kanýn akabilmesi için belirli bir basýncýnýn olmasý gerekir.Bu basýncý, kalbin kasýlmasýyla kaný damarlarýn içine pompalamasý ve atardamarlarýn elastikliðiyle bu basýncý dengelemesi sistemleri oluþturur.

Kalp kasýldýðý zaman atardamarlarýn içine kaný belirli bir basýnçla pompalar. Bu sýrada damar içindeki basýnç en yüksek düzeye ulaþýr. Bu basýnca týpta sistolik basýnç, halk arasýnda büyük tansiyon adý verilir.

Kalbin gevþemesiyle, damar içine pompalanan kan durur. Ýþte bu sýrada devreye damarýn elastikliði girer. Önce geniþlemiþ olan damar, kana bir basýnç uygulayarak kalbin gevþemesi anýnda da kan akýmýný saðlar. Ýþte bu sýrada oluþan en düþük basýnca da týpta diastolik tansiyon, halk arasýnda da küçük tansiyon denilir.

Bu basýnç, 1 cm2 alanýndaki cýva sütununun tabanýna yaptýðý basýnçla karþýlaþtýrýlarak belirtilir. Örneðin bir kiþinin tansiyonu 12 dediðimiz zaman, bu basýnç 12 cm yüksekliðindeki cýva sütununun tabanýna yaptýðý basýnca eþdeðerdir. Týpta bu ölçüler, mm olarak belirtilir. Yani halk arasýnda 12-14 gibi cm cinsinden söylenen ölçüler týpta 120-140 gibi, mm cinsinden ifade edilir.

Normal tansiyon deðerleri nelerdir?
Týpta genel olarak herkesin bünyesinin farklý olduðunu bilmek gerekir. Bu nedenle herkesin tansiyon ölçüm deðerlerinin ayný olmasý beklenemez. Bu nedenle bir kiþide tansiyonun yükselmiþ ya da düþmüþ olduðundan bahsedebilmek için, herhangi bir þikayetinin ya da hastalýðýnýn olmadýðý dönemde tansiyonunun zaman zaman ölçülüp deðerlerinin bir kenara kaydedilmesi yararlýdýr.

Herkesin tansiyon deðerlerinin farklý olduðundan bahsettik ama genel olarak normal kabul edilen sýnýrlarý da ihmal etmemek gerekir.

Yapýlan uzun araþtýrmalar sonucu, yaþýn artýþýyla küçük deðiþmeler olmakla beraber sistolik (büyük) tansiyon için 120 ile 140, ya da Türkiye'de yaygýn söylendiði gibi 12 ile 14 arasý, diastolik (küçük) tansiyon için 70-90 ya da 7-9 arasý olmasý halinde tansiyona baðlý olarak bir saðlýk sorunu riski doðmadýðý belirlenmiþtir.

Tansiyon nasýl ölçülür?

Tansiyon ölçmekte kullanýlan deðiþik aletler bulunmaktadýr. En doðru ölçüm, zaman içinde ayarlarýnýn deðiþmesi gibi bir sorun olmadýðý için, cývalý aletlerle yapýlýrsa da bunlarýn kullanýmý pek pratik olmadýðý için diðer türdeki aletler tercih edilmektedir.

Tüm aletlerde prensip aynýdýr. Kola sarýlan ve içine hava gönderilerek basýnç oluþturulan bir lastik torba (manþon), bu torbaya hava göndermek için kullanýlan bir pompa ve lastik torbanýn içindeki basýncý ölçen bir ölçü sistemi. Ayrýca damarda oluþacak nabýz seslerini dinlemek için bir dinleme aleti (steteskop) da gereklidir.

Tansiyonu ölçülecek kiþinin dinlenmiþ ve sakin durumda olmasý gerekmektedir. Hýzlý bir yürüyüþün ardýndan tansiyon ölçülmesi için bir süre dinlenmek gerekir. Rahat bir koltukta otururken, tansiyon ölçülen kolun kalp hizasýnda olmasýna dikkat edilmelidir.

Böyle bir alet edindikten ve uygun ortamý saðladýktan sonra aletin manþon kýsmý tansiyonu ölçülecek kiþinin kolunun üst kýsmýna sarýlýr. Bu sýrada, dirsek önü çukurunun tamamen açýkta kalmasýna ve giysilerin kolu sýkmamasýna dikkat etmek gerekir. Tansiyonu ölçülen kiþi rahat bir þekilde ve kolu kalp hizasýnda olacak þekilde otururken, pompa ile basýnç oluþturulmaya baþlanýlýr. Aletin göstergesindeki rakam, kiþinin daha önceden bilinen tansiyon deðeri varsa bunun 20-30 mm üzerine, böyle bir bilgi yoksa 150-160 mm civarýna kadar çýkartýlýr. Bu sýrada dinleme aleti, dirsek önü çukurunun gövdeye yakýn kýsmýna konulup, hafifçe bastýrýlarak (manþonun altýna sýkýþtýrarak deðil) nabýz sesleri olup olmadýðý dinlenir. Eðer sesler varsa kayboluncaya kadar basýncý arttýrmak gerekir. Basýn kaybolduktan sonra aletin havasý yavaþça indirilerek nabýz sesleri tekrar baþlayýncaya kadar takip edilir. Seslerin ilk duyulduðu sýrada aletin göstergesinde okunan rakam sistolik tansiyonu gösterir.

Sürekli dinlerken basýnç azaltýlmaya devam edilir. Seslerin artýk duyulmamaya baþladýðý sýrada göstergedeki rakam da diastolik tansiyonu gösterir.

Düþük Tansiyon Nedir?

Týp dilinde hipotansiyon olarak adlandýrýlan düþük tansiyon, belirli bir düzeye kadar sorun yaratmaz. Tam tersine normalin biraz altýnda olmasý kalp-damar hastalýklarýndan uzak daha saðlýklý bir yaþam sürme nedenidir.

Düþük tansiyonun sorun olduðu durum, sistolik tansiyonun çok uzun süreler için 70 mm den düþük kalmasý halleridir. Böyle hallerde þok durumundan söz edilir.

Düþük tansiyonun en sýk rastlanan þekli ortostatik hipotansiyondur. Kiþinin oturur veya yatar durumda iken nomal düzeylerde olan tansiyonunun, ayaða kalkýlýnca düþmesi halidir. Bu durumda bir süre için beyine daha az kan gideceði için geçici olarak denge ve þuur bozukluklarý ortaya çýkabilir. Sývý kayýplarý sýrasýnda daha sýk görülen bu durum sývý açýðýnýn kapatýlmasýna raðmen devam ediyorsa veya yüksek tansiyon tedavisi altýnda olanlarda görülüyorsa bir doktora baþvurmak gerekecektir.

Tedavisi Mümkün Olan Bir Hastalýk...
 

HÝÇ BÝR HASTALIK YOKTUR KÝ ÞÝFASI OLMASIN, ÖLÜM HARÝCÝNDE!!!

Emekli Araþtýrmacý Basýn Mensubu
Þifalý Bitkiler Uzmaný
HERBALÝST KEMAL

(0326) 413 01 77
0555 347 62 53
0542 215 54 72