KANSER NEDÝR?

•     Organizmada meydana gelen ve hücreleri kontrolsüz büyüyen kötü huylu tümörlere verilen genel addýr.
   

•      Kanser, genellikle kontrolden çýkan hücrelerin sürekli çoðalmalarýdýr.
   

•     Kanserler, malignant (kötü huylu) tümörlerdir; yani benign (iyi huylu) tümörlerin aksine baþka dokulara sýzma ve yayýlma (metastaz) özelliði gösterir.

Kanserli hücreler neden sürekli bölünürler?

Kültürde, normal hücreler komþu hücrelere yapýþarak iliþkilerini devam ettirirler. Bu yapýþma (adhezyon) noktalarýnda hücrelerde elektronca yoðun bir plak oluþur. Bununla birlikte, hücrelerin ameboid uzantýlarýnda yavaþlama ve durma görülür. Bu olaya kontak inhibisyon denir. Bu þekilde, hücre bölünmesi kontrol edilir. Deneysel olarak, normal hücreler bir kültür ortamýnda kendilerine saðlanan ortam þartlarý ne kadar iyi olursa olsun kontak inhibisyon nedeniyle tek tabaka oluþturduktan sonra daha fazla çoðalmazlar. Çünkü, bölünme sýnýrlý sayýda olur. Fakat, kanser hücreleri sürekli çoðalarak birkaç tabakalý düzensiz kitleler oluþtururlar. Bu da kanser hücrelerinde kontak inhibisyon kaybý olduðunu göstermektedir. 

Kanser nasýl oluþur?

Kanserlerin yaklaþýk %80-90’ý çevresel ve/veya davranýþ faktörleri tarafýndan meydana gelir ve önlenebilme potansiyeli vardýr. Kalýtým yoluyla kanser meydana gelme olasýlýðý çevresel faktörlere oranla çok daha azdýr.

x-ýþýnlarý, uv (ultraviyole-morötesi) ýþýnlarý gibi fiziksel ve bazý ilaçlar, polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kimyasal faktörlerin yanýnda virüsler de biyolojik olarak normal karaktere sahip bir hücre kültürünü transforme ederek kanser oluþturabilirler.

Kimyasal karsinojenler, tümörü ya uygulandýðý yerde (örn: cilt) veya absorbe edildiði yerde (örn: baðýrsak) ya da metabolizmanýn durumuna göre karaciðer, böbrek gibi organlarda, bazen de direkt olarak alakasý olmayan bir yerde meydana getirirler. Fakat, karsinojene maruz kalma kanser oluþturmak için tek baþýna bir sebep deðildir. Karsinojenler ancak uygun yer ve zamanda kanser oluþturabilirler. 

Sayabileceðimiz bazý kimyasal karsinojenler þunlardýr:  

¨      Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanýlan maddeler

¨      Aflatoksin ( küf mantarý tarafýndan sentezlenir)

¨      Nikel, krom

¨      Sigara (nikotin, tar)

¨      Yiyecek katkýlarý

¨      Birçok ilaçlar

¨      Parfümlerde kullanýlan bazý kimyasallar 

Fiziksel faktörlerin, kanserojen kimyasal maddelerin veya onkojenik (kansere neden olan) virüslerin konak hücre genomu ile etkileþimleri sonucu hücreler deðiþmekte ve farklý antijenite kazanmaktadýr. Bir normal hücrenin kontrolden çýkarak hýzla bölünmesiyle oluþan kanserli hücrede birçok anormal doku antijeni belirmektedir. Tümör hücrelerinde yeni yeni antijenler oluþmakta ve normal antijenlerin kaybýna veya deðiþikliðine neden olabilmektedir. Erken fötal dönemde, normalde bulunan protoonkogenlerin     ( kansere sebep olabilme potansiyeli olan gen) farklýlaþmasýyla anormal genler oluþmakta ve bunlara selüler onkogenler adý verilmektedir. 

Ýmmün sistem (baðýþýklýk sistemi) ve kanser oluþumu arasýndaki iliþki

Baðýþýklýk sistemi yabancý doku antijenlerini kolayca tanýyabilir ancak, tümör dokusunu organizmadan kolayca atamaz. Ýnsanda bir saniyede bir milyara yakýn hücre çoðalmasý olmakta ve somatik olarak bunlarýn birkaçý, günde yüzlercesi mutasyonla farklý hücreler oluþturmaktadýr. Bu farklý hücrelerin temizlenmesinde hücresel immün cevap mekanizmasý rol oynamaktadýr. Buna, immün sistemin kansere karþý “immün denetimi” denmektedir. Ýmmün sistem, tümör oluþumunu denetlemekte, ayný zamanda tümör hücresi ve antijenlerine karþý immün cevap çýkarmaktadýr. Hücresel immün cevap baskýlandýðý zaman kanser oluþumu artmaktadýr.

Yenidoðan ve yaþlýlýk dönemlerinde immün cevap mekanizmasý zayýflamaktadýr. Yaþlýlarda prostat kanseri, çocuklarda nöroblastoma sýk görülmektedir. Ýmmün sistemi baskýlayýcý ilaç kullananlarda tümör oluþumu riski artmaktadýr. Ýmmün sistem bozukluðu olan hastalarda da bazý kanser tipleri geliþebilmektedir. 

Kanser neden öldürür?

Kanser hastalarýnýn çoðu, kalp hastalýðý veya baþka enfeksiyonlar gibi kanserle ilgisi olmayan nedenlerden dolayý ölür. Tümörün bulunduðu bölge ve tümörün yayýldýðý bölgenin büyüklüðü ölümü direkt veya indirekt olarak etkileyen nedenlerdir. Ölümün temel nedeni, beyin, akciðer, karaciðer gibi hayati önemi büyük olan organlarda tümör oluþmasý veya tümörün bu organlara yayýlmasýdýr. 

Kanser teþhis eden köpekler

Son olarak, kanseri teþhis edebilmek için günümüzde kullanýlagelen metodlara alternatif olabilecek yeni bir araþtýrmadan bahsetmek ilginç olacaktýr sanýrým.

Schnauzer türü köpek, derideki ben kanserlerini (melanoma) taný yapýlmadan önce, koklayarak teþhis edebilmektedir.

Bazý hastalarda melanoma kolay gözükmeyecek bir yerde olabilir. Melanomalarýn %20’si bu nedenle teþhis edilememektedir. Florida’lý eski polis köpekleri terbiyecisi Duane Pickel, bir kanser uzmanýnýn da yardýmýyla, bu köpeði hemen hemen hiç yanýlmadan melanoma tanýr hale getirmiþtir. Týp kitaplarýna “Köpekle Taný” diye bir bölüm eklenecek mi dersiniz?

Kaynaklar:

Bilim ve Teknik Dergisi; Mayýs 1998.

Biyoloji Terimleri Sözlüðü; TDK, 1998.

Franks, L.M., Teich, N.; Introductin to the Cellular and Molecular Biology of 

                Cancer, 1996.

Özbal, Y.; Temel Ýmmünoloji, 1994

KANSER NEDÝR?
Kýsaca vücut hücrelerinin isyaný olarak nitelendirilebilecen kansere sebep olan olay (normalde) bölünerek çoðalan ve bir görevi olan hücrelerin yerine yine bölünerek çoðalan fakat bir görevi olmayan hücrelerin oluþmasý olarak açýklanabilir. Bu hücreler zamanla (genelde) etrafýndaki normal hücreleri sýkýþtýrarak büyümeye baþlarlar. Bir yerde büyüyen tümör ameliyatla çýkarýlabilir veya baþka þekilde (fizyoterapi ile) tedavi edilebilir. Fakat bu hücreler kan dolaþýmý veya lenf kanallarýný yýrtarak dolaþýma girerse vücudun baþka yerlerinde de ortaya çýkabilir (“Sýçrama” denilen olgu). Kanser hücresinde geliþme çabuk olur ve hücrelerin artmasýyla ortaya gelen tümör, içinde geliþtiði organý tahrip eder. Genelde görülen kanserin týbbi açýklamasý budur.

ÇÖZÜM NE OLABÝLÝR?
Devamlý pipo içenlerde görülen dil, sigara içenlerde akciðer, gýrtlak gibi tahriþe dayalý (sanayi boyalarý, egzozlar, fabrika baca dumaný, vb.) kanser vakalarý haricindeki kanser vakalarýnda, kendini iyileþtiren insanlarýn ortak olarak uyguladýklarý yöntem, gýda sistemlerini deðiþtirmek olmuþ. (Bu yöntem üstteki vakalarda da kýsmen iþe yaramýþ.) Kanserin geçmiþte az, günümüzde çok geliþmiþ ülkeIerde fazla, teknoloji girmeyen yerlerde az, kentlerde çok, kýrsal kesimlerde az olmasýnýn sebebini de incelersek karþýmýza yine beslenme alýþkanlýklarýnýn çýktýklarýný görürüz. Vücudun çalýþma prensibi hücrelerin “yenilenmesi-ölümü-tekrar yenilenmesi” mekanizmasý þeklinde olup, oluþumu ise doðadan alýnan (gýdalarla) vitamin-mineral-proteinlerle sürer. Normal hücrelerin ihtiyacýna cevap vermeyen gýdalar (rafine) vitamin-mineralden yoksun olduðu için vücutta bu anormal (kanserojen) hücreleri oluþturur. Bu anormal hücre geliþimini engellemek ise rafine gýdalarý kesip vücuda doðal ihtiyacýný vermekle olur. Genelde kanserin belli bir yaþtan (45) sonra görülmesinin sebebi mineral eksikliðinin bu devrede patlak vermesin kaynaklanýr.

GIDALARIMIZ VE BÝZ
Ýnsanlarýn hayatlarýný idame ettirebilmeleri için birtakým temel gýda maddelerine ihtiyaç duyarlar. Bunlar proteinler, vitaminler, mineraller, yaðlar, karbonhidratlar ve su olarak sýralanabilir. Vücut yenilenme, tamir, bedeni ve ussal faaliyetlerini bunlarý doðrudan alarak yerine getirir. Ýþte bu noktada özellikle günümüzde gýdalarýn doðru alýnmasý gerekliliði ortaya çýkýyor. Çünkü vücudumuzun doðal yapýsý bunu emreder. Ayný þekilde saðlýklý ve uzun ömürlü kiþi ve toplumlarýn ya da kendisinde kansere rastlanmayanlarýn, bilinçli ya da bilinçsiz olarak yaptýklarý budur.
Kanserden ne zaman þüphelenmelisiniz?

DOÐRU VE YANLIÞ BESLENME NEDÝR?

Çaðýmýzda kanserin giderek yaygýnlaþmasý, sanayice geIiþmiþ ülkelerde sýkça rastlanmasý (ABD'de ölüm olaylarýnýn 1/6 sebebi) ya da birtakým insanlarda bu hastalýðýn olup birtakým insanlarda olmamasý tesadüfe baðlanamaz. Muhakkak ki kansere yol açan ortak þartlar, etkenler vardýr (çevresel, gýdasal, vb). Üstteki durumlardaki ortak etkenlerin en önde gelenleri ise rafine gýdalar ve hayvansal ürünlerdir. Doðallýðýný yitirýniþ gýdalar (rafine gýdalar) ve hayvani gýdalar (et, tavuk, balýk, vb.)ýn aþýrý tüketimi kanser hastasý olan kiþi ve toplumlarý, olmayanlardan ayýran baþlýca etkenlerdir.

ÝNSANIN GIDA ÝHTÝYACI NEDÝR?

Ýnsanýn günlük gýda ihtiyacý birçok araþtýrmalarla belirlenýniþ, çizelgeler halinde sunulmuþtur. Mesela orta aktif bir insanda günde 3.000 kalori, belli ölçülerde kalsiyum, fosfor, demir vb. mineraller, A, B, C vb. vitaminler ve her insanýn kilosu kadar gram protein (kg/g) lazýmdýr. Örneðin 70 kg'lýk bir insanýn 70 gr. protein. almasý gerekir (1. sýnýf proteinlere ilerde deðineceðiz). Bunu bilimsel anlatýmdan günlük hayata indirgersek her gün yenecek Örn. 1 elma (veya diðer meyveler)+1 soðan (sarmýsak, pýrasa vb.)+1 tabak bulgur (esmer pirinç, kepek ekmek)+1 tabak soya+yeþilliklerden oluþan bir salata (roka, tere, ýsýrgan, hindiba, ebegümeci, marul vb. insanýn tüm ihtiyaçlarýný karþýlamaktadýr. Ýleride bu detaylý ve günlük bir menü þeklinde belirtilecektir (Kanser hastalýðýndaki beslenme özellikle mineral+vitamin aðýrlýklý olacaktýr).

RAFÝNE GIDALAR NELERDÝR?

Görüldüðü gibi insan vücudu yaþamýný özünde protein, vitamin, mineral, karbonhidrat, yað ve su üzerinde kurmaktadýr. Bunlarý içermeyen herhangi bir madde (gýda görünümünde de olsa) vücudu yoracak ve bozacaktýr. Rafine gýdalar:

Beyaz undan yapýlan her gýda: (börek, , makarna, beyaz ekmek, kek, pide, galeta, vb)

Sebebi: Buðdaydaki mineral oranýnýn diðer tahýllara kýyasla insan bünyesindeki minerallerin oranýna en yakýn olduðunu görürüz. Kanserle savaþýmda ise minerallere aðýrlýk verilmesi gerekliliðini gözönüne alýrsak buðdaydan azami istifadenin nasýl olacaðý sorusu . aklýmýza gelir. Kepek ve tohumundan ayrýlan ve çeþitli emulgatör, maya, tat ve kývam geliþtirici katký maddeleriyle yapýlan beyaz ekmekler ve unlu mamüller önemli miktarda vitamin ve mineralini yitirmiþ, vücudu yoran, birçok hastalýða direkman veya dolaylý olarak neden olan bir madde haline dönüþmüþtür. Buðdaydan en iyi faydalanma yolu tam buðday unu ile evde ekmek yapýmý, bulgur olarak tüketimi veya filizlendirilerek kullanýmýdýr. Buðdayýn doðru olarak tüketimi özellikle kanserde en önemli konulardan biridir.

Beyaz pirinç: Piyasadan aldýðýmýz, kepeðinden ayrýlan ve talkla cilalanýp parlatýlan beyaz pirinç vitaminlerinin tümünü, madensel tuzlarýnýn % 60'ýný ve lipitlerinin %80'ini kaybedip vücudu yoran bir madde haline dönüþmüþtür. Kanserde iyileþmeyi saðlayacak mineralleri ihtiva eden esmer doðal pirince artýk bir takým aktarlar, marketler ve doðal gýda satan dükkanlarda rastlamak mümkündür.

Konserveler, turþular, hazýr gýdalar (çorba, puding, salça, sirke vb): Besleyici nitelikleri çok düþük olan bu gýdalarýn, yapýlan deneylerde vücuda girdiðinde vücut adeta bir saldýrýya uðrayacakýnýþ gibi akyuvarlarýn artýþýna sebeb olduðu gözlemlenmiþ, sebze, meyve ve su gibi doðal gýdalarý alýrken böyle bir olaya rastlanmamýþtýr. Bilimsel kaynaklar ise katký maddeleriyle ilgili hayvan deneylerinden alýnan bazý sonuçlarda E320, E132, E250-251 gibi bazý katký maddelerinin yönetmeliklerinin gösterdiði ölçü üzerinde kullanýldýðý vakit kansere yol açabileceðini belirtmektedir. Bu yüzden salça, konserve, sirke, çorba, vb. gýdalarý zaman ayýrarak evde üretmek en emniyetli yoldur.

Her türlü alkollü içki, meþrubat (diet dahil), çay, kahve, sigara, meyve sularý: Vücutta, alkollü içki veya sigaranýn en ufak miktarýnýn bile çok büyük tahribatlara yol açtýðý bilinen gerçek. Çay ve kahveyi ise yine uyarýcý ve toksik yönleriyle deðerlendirirsek, vücutta baðýþýklýk sistemini etkilemesi sebebiyle kansere zemin hazýrlayýcý maddeler olarak görebiliriz. Bu konuda ülkenin önde gelen üniversitelerinin Milli Prodüktivite Merkezi ile yürüttükleri çalýþmalar da var. Vücudu yoran, çeþitti kimyasal maddeler içeren meþrubatlarda ise; Ýngiltere'nin en ciddi gazetelerinden The Times ve The Independent'da kansere ' yolaçan "Benzen" maddesinin bulunduðu belirtilmekte.Su, maden sularý, þifalý bitki çaylarý ve meyveler bünyemize en uygun alternatifler.

Beyaz Þeker, beyaz týýz, bal: Beyaz þeker ve tuz çeþitli kimyasal iþlemler sonucunda açýk renklerine ve granüle hallerine kavuþurlarken piyasada satýlan sahte ballara da dikkat etmemiz gerekir. Her gýdada, tahýlda, sebze-meyvede, bakliyatta zaten vücudun kullanacaðý þeker (karbonhidrat) bulunur ve bu þeker en ideal þekerdir. Kaya tuzu veya sanayi, deniz ya da doðal tuz adý altýnda satýlan tuzlar ise insan kanýndaki tuzun kimyasal bileþimine en çok benzeyen týýzlardýr. Kanserde en çok kullanýlan forýnüllerden biri ise halis bala ilave edilen ýsýrgan tohumunun 10 gün bekletildikten sonra kullanýmýdýr.

Tereyaðý, margarin, rafine sývý yaðlar: Çeþitli kimyasal iþlemlerle preslenen, rengi ve kokusu giderilen rafine yaðlar, margarinler ve kolesterol ihtiva eden hayvani yaðlarý, kanserlilerin kullanmamasý gerekiyor. Bakliyat, tahýl, zeytin, fýndýk, fýstýk gibi yaðlý tohumlar, az miktarda olan günlük yað ihtiyacýmýzý zaten doðal olarak bünyelerinde barýndýrýyorlar.

Bakliyat: Hastalýðýn baþlarýnda özellikle sebze yemeklerini (hatta mineral ve vitaminlerinden maksimum istifade etmek için çið olarak) tercih etmek ve bakliyatý haftada 3-4 öðünden fazla yememek en doðru davranýþ.

HAYVANÝ GIDALAR BAHSÝ

Kepekli ve lifli olmadýðý için sindirim sistemine aðýr gelmesi ve fazla üretim için yemlerde kullanýlan kimyasal maddeler,hayvanlara verilen hormonlar ve ilaçlar eti oldukça sakýncalý hale getirmekte. Katrandaki "benzopyrene" maddesi hayvani yaðlardaki kolesterolde mevcutken, kanseri yenen insanlarýn ortak olarak yaptýklarý þeyin eti býrakmak olduðunu gözlemliyoruz. Insan vücuduna lazým olan 8 esansiyel amino asidi içeren l.sýnýf proteinler az yaðlý süt ürünleri (peynir, yoðurt vb) veya soyadan saðlanmalý, özellikle soyanýn içerdiði Genistein ve Daidzein adlý antioksidanlar ve isoflavonlar göðüs, göden, akciðer, prostat, deri ve kan kanserini, kýsaca her tip kanser oluþumunu engelliyor.

KANSERDE ÝDEAL BESLENME

Bu beslenme biçimiyle (kanserin vücuttaki bulunma oranýna göre) 3-4 ay içinde vücut çok kuvvetlenecek (mineral+vitaminler) sayesinde, hastalýðý ya yenecek ya da yenme yoluna girecektir.

SABAH [07.00-09.00):

1- Özellikle yeþil bir salata (ýsýrgan, tere, marul, ebegümeci, roka, vb. biri veya birkaçý) + sýzma zeytinyaðý + doðal tuz + limon,

2- Tam buðdaydan katkýsýz olarak yapýlmýþ ekmek + az yaðlý yoðurt veya az yaðlý beyaz peynir (süt üýünleri yerine soya sütü ve ürünleri temin edilebilirse, daha idealdir),

3- Özellikle elma (ya da herhangi bir meyve),

4- Soðan veya sarýmsak.

KUÞLUK [10:00-11.00), ÝKÝNDÝ (15.00-16.00), YATSI (21.00-22.00): Bunlardan biri ya da birkaçý, 4-5 kuru incir, 4-5 kuru kayýsý.6-7 kestane,3-4 hurma,1 avuç kuru üzüm,1 avuç çimlenmiþ buðday,1 havuç, 1 tabak limonlu maydonoz.

ÖÐLE - AKÞAM 

1- Yemekten önce kahvaltýdaki gibi bir salata (kýrmýzý pancar ilavesi tercih edilir),

2- Yemek olarak sebze (ýspanak- kabak- pýrasa-kereviz vb),

3- Haftada 3-4 öðünü geçmeyen bakliyat,

4- Yemekte veya yemek arasýnda 1 tabak soya (200-250 gr) veya yoðurt (200-250 gr).

Kanseri yenen kiþilerin yediklerini incelersek genelde Demir, Potasyum, Kükürt, Manganez, Magnezynum gibi nýineral aðýrlýklý olduðunu göreceðiz. Yukarýda belirtilen gýda sistemi de bunlar gözönüne alýnarak hazýrlanmýþtýr.

DÝÐER ÖNEMLÝ MADDELER

* Baþ prensip vücuda yabancý madde sokmamaktýr. Diþmacunu kullanmamalý, yerine fýrça+su+doðal tuz kullanmalý, deterjan yerine su, bulaþýk fýrçasý tercih edilmeli, ruj, krem, deodorant vb. kozmetik ürünlerden kaçýnýlmalýdýr.

* Alman, Japon ve Macar bilim adamlarýnca kýrmýzý pancar, havuç, kýrmýzý biber, kýrmýzý lahana ve ýsýrgan gibi zengin mineral yapýsýna sahip gýdalarýn kanser tedavisinde etkili olduðu gözlemlenmiþtir.

' Mevsim deðiþikliklerinde vücudun mineral dengesi de mevsime adapte olmak ister. Bu ise mevsimin gýdalarýni almakla olur. Örneðin kýþýn vücut magnezyum ve kalsiyum gibi antidepresif lahana, havuç, þalgam, kereviz, yerelmasý, kuru fasulye, yulaf, turunçgillerde bulunan öðeleri ister. Ýlkbaharda hindiba, ýsýrgan, ebegümeci, biber, domates gibi demir ve C vitamini içeren vücudu canlandýrýcý gýdalar gereklidir. Yazlarý kaný sulandýran kiraz, þeftali, kavun, karpuz gibi meyveler, kalpten ölümlerin fazla olduðu sonbaharda ise üzüm, kestane, nar, ayva, elma gibi kalbi güçlendirici, potasyumlu gýdalar vücudun ihtiyacýný karþýlar. Sera ürünleri veya ithal deðiþik mevsim meyvelerine bu yüzden itibar etmeyelim.

' Kemoterapide veya diðer bir sebeble kapsüllü ilaç alýrken, kapsülün içini bir bardaða boþaltýp biraz suyla içmeliyiz. Zira kapsül de sentetik ve kansorejen bir maddedir ve keýnoterapik ilaçlarýn ikincil kanser oluþturma riski taþýdýklarýna dair kanýtlar olduðunu da hatýrlayalým.

' Kanserin iyileþtirilmesinde en önemli etken disiplinli bir þekilde iyileþtirici yollarý uygulamaktan geçiyor. Nefsimizi dizginleyerek bu disiplini saðlayacak irade ancak bizim elimizde.Yani alýþageldiðimiz yaþam biçimimizden (arkadaþ toplantýlarý, günler,davetler, sosyal etkinlikler ve buralarda bize zarar verecek birçok unsurdan) soyutlanmak irademizle % 100 baðlantýlý. Ünlü artist Mine Mutlu bu hastalýktan bu þekilde kurtulmuþ fakat iyileþince terkedip yine bu hastalýktan vefat etmiþti. Unutulmamasý gereken diðer bir husus da manevi huzurun hormonlarýn çalýþmasý, baðýþýklýk, sinir, sindirim sisteminin güçlenmesi ve etkinliði dolayýsýyla tüm vücut üzerinde oluþturduðu olumlu etkisinin týbbi çevrelerce de kabul edilmesi.

KANSERÝ YENMEK ÝÇÝN KULLANILACAK GIDALARIN HAZIRLIGI :

1- Buðday çimi: Birkaç avuç buðday bir kaba oda sýcaklýðýnda (15-20) derece üzeri suyla örtülecek þekilde býrakýlýr. 24 saat sonra su boþaltýlýr. 1 gün bu þekilde bekletilir ve daha sonra hergün sadece nemlendirecek miktarda su serpiþtirilir. 1-2 gün içinde filizlenme baþlayacaktýr. Bundan sonra uzun süre dayanmasý ve çabuk bozulmamasý için buzdolabýna konulur. Buðday filizi çok kuvvetli bir gýda olduðu için günde 2-3 çorba kaþýðýndan fazla alýnmaz. Çorba, salata ve yemeklerde çok güzel garnitür olur. Kýyaslamalý besin içeriði:

100 gram Fosfor Magnezyum Kalsiyum Beyaz Ekmek 86 0.5 14

Tam Buð Ekmeði 200 90 50

Buðday Tohumu 423 133 45

Çimlenmiþ Buðday 1050 342 71

2- Doðal tuz hazýrlanmasý: Piyasada sanayi tipi tuz olarak torbalarda satýlan sadece yýkanýp öðütülmüþ doðal tuz bulamazsanýz aktarlarda satýlan iri kaya tuz parçalarýný elektrikli kahve çekeceðinde çekecek veya havanda döveceksiniz.

3- Soya: Soyayý piþirmeden önce geceden (10 saat) ýslatacaksýnýz. Düdüklü tencerede 1 saat piþirip 1/2 saat bekleteceksiniz. Piþen soya piyaz olarak çok iyi yenebileceði gibi bulgur pilavýyla karýþtýrýlarak çok güzel bir tada kavuþacaktýr.

4- Kepekli pirinç: Beyaz pirince göre 10-15 dakika daha geç piþer. En kolayý 5 dakika kaynatýp 1/2-1 saat suyunu çekmesini bekleyip daha sonra 15 dakika daha piþirmektir.

5- Doðal ekmek yapýmý: 2 kg. tam kepekli buðday unu alýnýr. Doðal tuz ve su ilavesiyle hamur haline getirilir. Sýzma zeytinyaðýyla sývanmýþ tepsiye yerleþtirilerek 20-30 dakika fýrýnda piþirilir. Dilimlendikten sonra poþet içinde buzdolabýna konulur ve hergün yenileceði miktarda ýsýtýlýr. Doðal ekmek az miktarlarda saç üzerinde piþirilerek de yenilebilir.

6- Isýrgan salatasý: Toplanan veya köylülerden alýnan ýsýrgan bir kevgirin içinde suda yýkanýr. Bu sýrada üstündeki cildi yakýcý karýnca asidi kýsmen yok olur. Lastik eldivenle doðranýr, doðal yað+doðal tuz ve limon veya doðal sirke de ilave edilince yakýcýlýðý tamamen ortadan kalkarak yenilecek hale gelir.

7-Alternatif salatalar: Hindiba (radika), kuzukulaðý, ebegümeci, yabani semizotu, bayýrturbu, madýmak vb.köylülerin sattýðý herhangi bir kimyasal gübre görmemiþ, ilaç veya hormon taþýmayan yeþil bitki, yukarýdaki gibi salata yaparak yenilir.

8- Doðal sirke: Suyu çýkartýlan elma veya üzüm 15 gün bir kapta üstüne tülbent örtülerek bekletilir ve süzülürse doðal sirke elde edilir.

9- Doðal çorba: Kereviz, havuç, patates, þalgam, pancar, yerelmasý, domatesin suyu çýkartýlýp biraz posa+doðal tuz+ baharat+sýzma yað eklenerek ýsýtýlýr.

10- Doðal þeker: Tüm bitkisel çaylarda bal ve pekmez tatlandýrýcý olarak kullanýlýr. Esmer ya da doðal þeker diye satýlan þekerler veya tatlandýrýcýlara itibar etmeyin.

Tedavisi Mümkün Olan Bir Hastalýk...